راه اندازی نیروگاه بوشهر
اگرچه هنوز کامل نشده، تنگناهای استراتژیک بسیار جدی برای آمریکایی ها به
وجود خواهد آورد که هنوز به طور کامل درک نشده است. در حالی که آمریکایی ها
سعی می کنند راه اندازی بوشهر را یک پدیده عادی و کم اهمیت جلوه بدهند،
دقت بیشتر نشان می دهد سوخت گذاری نیروگاه بوشهر بسیاری از معادلات کلیدی
در مورد پرونده هسته ای ایران و فراتر از آن معادلات کلان امنیت منطقه ای
را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد. مقام های آمریکایی به دلیل استراتژی
خاصی که با هماهنگی روس ها تعریف کرده اند -و درباره آن بحث خواهیم کرد-
فعلا ترجیح داده اند به اظهارنظر های کلی در تایید راه اندازی نیروگاه
بوشهر بسنده کنند ولی دور نیست آن روز که دریابند این بار هم در محاسبات
خود دچار خطاهای فاحش شده اند.
ابتدایی ترین مسئله ای که آمریکایی ها و
به دنبال آنها فرانسوی ها در مورد راه اندازی نیروگاه بوشهر مطرح کرده اند
این است که با وجود یک قرارداد 10 ساله برای تامین سوخت بوشهر میان ایران و
روسیه، ایران دیگر نیازی به غنی سازی در داخل خاک خود نخواهد داشت. ظاهرا
این تصمیم مشترک روس ها و آمریکایی هاست که با تکرار این استدلال، مبنایی
برای احیای دوباره درخواست تعلیق غنی سازی در مذاکرات آینده فراهم کنند.
واقعیت این است که تا آنجا که به ایران مربوط می شود موضوع کاملا برعکس
است. تا امروز به جز راکتور تحقیقاتی تهران، هیچ راکتور دیگری در ایران
وجود نداشت که از اورانیوم غنی شده به عنوان سوخت استفاده کند. اکنون اما
ایران یک راکتور قدرت 100 مگاواتی دارد که سالانه چیزی حدود 80 تن اورانیوم
5/3 درصد غنا مصرف می کند. درست است که روس ها متعهد شده اند برای 10سال
سوخت این نیروگاه را تامین کنند اما سوال این است که حقیقتا چه تضمینی وجود
دارد که روسیه به این تعهد خود پای بند بماند. روسیه بنا بود نیروگاه
بوشهر را در 1999 به ایران تحویل بدهد اما این کار را با 11 سال تاخیر
انجام داد. این مهم نیست که بهانه های این تاخیر چه بوده بلکه مهم این است
که این تاخیر در هر حال رخ داده است. روسیه قراردادی مکتوب با ایران امضا
کرده است که سامانه پدافند هوایی اس 300 را به ایران تحویل بدهد اما می
دانیم و روس ها هم اعلام کرده اند که این کار را لااقل به این زودی ها
انجام نخواهند داد. برای ایران این موضوع روشن شده است که برای روس ها اصل
بر این است که بر سر آنچه میان آنها و ایران وجود دارد با غرب معامله کنند و
تنها زمانی به تعهدات خود عمل می کنند که امکان هیچ نوع معامله ای با غرب
وجود نداشته باشد. تا امروز خود نیروگاه بوشهر موضوع معامله روسیه و غرب
بود و از این به بعد سوخت این نیروگاه می تواند موضوع چنین معامله ای باشد.
آنچه این نگرانی را اضافه می کند تحلیل های برخی منابع روس در همین 2-3
روز گذشته است که تاکید می کنند تامین سوخت نیروگاه بوشهر ابزاری برای
اعمال نفوذ روسیه بر ایران در مذاکرات آینده خواهد بود. بنابراین کاملا
منصفانه است اگر نتیجه بگیریم ایران حق دارد به روسیه اعتماد نکند و از
همین حالا به دنبال تامین مطمئن سوخت برای نیروگاه بوشهر از طریق غنی سازی و
تولید سوخت در داخل خاک خود باشد تا این موضوع تضمین شود که بوشهر به طور
مستمر فعایت خواهد کرد و وقفه ای در کار آن ایجاد نخواهد شد.
مسئله
بعدی که دارای اهمیت عمیق راهبردی است، این است که سوخت گذاری راکتور بوشهر
هرگونه حمله به تاسیسات هسته ای ایران را به طور کامل منتفی می کند. پیش
از این مکررا استدلال کرده ایم که حمله نظامی به دلایل اطلاعاتی، عملیاتی و
دلایل مربوط به تبعات و نتایج، هیچ وقت یک گزینه واقعی روی میز آمریکایی
ها نبوده و این اواخر هم فقط به دو دلیل 1- جلب حمایت لابی صهیونیستی از
دموکرات ها در انتخابات نوامبر و 2- کمک به موثر واقع شدن تحریم ها در
تغییر رفتار ایران برجسته شده بود. اما اکنون و با سوخت گذاری نیروگاه
بوشهر می توان با اطمینان کامل گفت که این گزینه از هرگونه محتوای واقعی به
طور کامل تهی شده است.
موضوع به طور ساده از این قرار است که در شرایط
فعلی هر طرفی که بنای حمله به تاسیسات هسته ای ایران را داشته باشد، دچار
یک پارادوکس استراتژیک غیر قابل عبور خواهد بود. اگر بنا بر حمله به کل
تاسیسات هسته ای ایران از جمله بوشهر باشد، همه کارشناسان اجماع دارند که
با وجود چیزی حدود 82 تن اورانیوم غنی شده در قلب راکتور بوشهر، هرگونه
حمله منجر به نشت فاجعه بار موارد رادیو اکتیو و از بین رفتن کامل اکوسیستم
خلیج فارس خواهد شد. دقیقا به همین دلیل بود که جان بولتون اصرار داشت اگر
اسراییل می خواهد کاری در زمینه حمله به تاسیسات ایران انجام بدهد باید
این کار را حتما تا قبل از سوخت گذاری راکتور به سرانجام برساند وگرنه بعد
از آن دیگر امکانی برای انجام آن وجود نخواهد داشت. تحلیلگران در ایران
اکنون با اطمینان عقیده دارند که تهدید نظامی فاقد هرگونه کارکرد بر
تاثیرگذاری بر اراده ایران است چرا که نیروگاه بوشهر درست مانند فردو به
عنوان یک پدافند غیر عامل برای نطنز عمل خواهد کرد و برعکس نطنز هم اهرمی
خواهد بود که از هرگونه تعرض به بوشهر جلوگیری می کند.
موضوع دیگر
درباره بوشهر که درباره آن بسیار کم سخن گفته شده این است که سوخت گذاری
این نیروگاه- چه آمریکایی ها بخواهند و بپسندند یا نه - فضایی را که آنها
بعد از قطعنامه 1929 و اعمال تحریم های یک جانبه اروپا و چند کشور دیگر
علیه ایران ساخته بودند به طور اساسی تعدیل می کند. همه آنچه در ذهن
آمریکایی ها بود، این بود که تحت فشار خرد کننده از خارج، تنگناها و مشکلات
داخلی ایران هم به طور برجسته ای تشدید شود (تقسیم کاری نمایانی از این
حیث میان آمریکا و اسراییل از یک طرف و برخی سران داخلی فتنه انجام شده
بود) و ایران برای خلاص شدن از این وضع چاره ای جز تغییر محاسبات خود
درباره برنامه هسته ای و امتیاز دهی نبیند. سوخت گذاری نیروگاه بوشهر این
فضا را اساسا تغییر داد. راه اندازی این نیروگاه مستلزم انتقال حجم زیادی
از مواد و قطعات بسیار حساس به ایران بود که اکنون به طور کامل انجام شده
است. مهم تر از این، آمریکایی ها از روسیه خواسته بودند با توجه به فضای
روانی ایجاد شده در اثر تحریم ها تصمیم خود به راه اندازی فیزیکی نیروگاه
بوشهر را لااقل اندکی به تعویق بیندازند تا این فضا آسیب نبیند. روس ها اما
عمدتا به این دلیل که نمی خواستند اعتبار خود در بازار جهانی تامین قطعات و
خدمات هسته ای را بیش از این به خطر بیندازند و در کنار آن به این علت که
تاخیر بیشتر در راه اندازی نیروگاه هیچ بهره اقتصادی برای آنها نداشت،
تصمیم گرفتند به این درخواست آمریکا اعتنا نکنند. ایران اکنون هیچ شباهتی
به آن کشور منزوی و تحت فشار که آمریکایی ها می خواستند ندارد بلکه برعکس
برنامه هسته ای ایران اکنون از فاز امنیتی به طور کامل خارج شده و یک
برنامه صلح آمیز و تجاری است.
ایران به عنوان تنها دارنده یک نیروگاه
هسته ای در خاورمیانه اکنون بدل به الگویی شده است که بی گمان بسیاری از
کشورهای منطقه مایل خواهند بود پشت سر آن حرکت کرده و راه آن را ادامه
بدهند. این موضوع اولا نوعی مسابقه هسته ای منتها از نوع تجاری و صلح آمیز
آن در منطقه به راه خواهد انداخت که بدون شک برای شرکت های غربی بسیار
شیرین و رویایی است!! همین حالا مثلا در عربستان یک جنگ پنهان میان فرانسه و
آمریکا بر سر اینکه کدام یک از آنها طرف قراردادهای هسته ای پر سود ریاض
باشد وجود دارد.
بنابراین صرف نظر از تبلیغات گمراه کننده برخی رسانه
های غربی کشورهای منطقه به زودی درخواهند یافت که بایت بوشهر چیز زیادی به
ایران بدهکارند. وجود این نیروگاه هم پای شرکت های بزرگ دارای فناوری هسته
ای را به منطقه باز خواهد کرد و هم سطح انرژی فعال برای درگیری در منطقه را
به طور اساسی پایین می آورد ونوعی امنیت پایدار را در آبراه حساس خلیج
فارس مستقر خواهد کرد.
این نوشته فقط مدخلی بر یک نگاه راهبردی به سوخت
گذاری نیروگاه بوشهر است. برخی مطالب بسیار مهم در این باره در این نوشته
بسط داده نشده است به این دلیل که هر یک را باید در فرصتی جداگانه و به
تفصیل مورد تامل قرار داد. با این حال این پیامی بسیار بزرگ است که ایران
یک گام بلند به جلو برداشته و مهارت در فناوری نیروگاهی همزمان با تسلط بر
چرخه سوخت، جایگاهی غیر قابل خدشه به آن اعطا می کند.
با سلام
با اینکه تقریبا با نصف مزخرفات مخالفم اما یه چیزی رو درست گفته بودی که واقعا رسانه های اینجا خیلی الکی شلوغش کردن .
تقریبا هیچ شبی نیست که یه مستند از ایران پخش نشه در صورتی که واقعا انرژی هسته ای امروزه جز ابتدایی ترین چیزاست
راستی یادم رفت بگم من تو مادرید زندگی می کنم و عید تهران بودم
شادی جون منم با تو مخالفم این کثافتا هم خیلی شلوغ میکنند شما مملکت خودتون رو مدیریت کنید دنیا پیش کش